Sämmilâšvuorâsijn lii vuoigâdvuotâ ášástâllâđ sämikielân

Vuáđulaahâ tuurvâst sämmiláid Suomâ áinoo algâaalmugin vuoigâdvuođâ jieijâs kielân já kulttuurân já toid kyeskee jiešhaaldâšmân sämmilij päikkikuávlust. Suomâst sárnuh kuulmâ sämikielâ: tavesämikielâ, anarâškielâ já nuorttâlâškielâ.

Sämmilijn elilâm ulmuin lii vuoigâdvuotâ finniđ jieijâskielâlijd palvâlusâid. Vuorâsijn lii tárbu šoddâđ iberduđ jieijâs kielân já jieijâs kulttuur jesânin. Ovdâmerkkân Säämibarometri (2016) mield tiätu sämikielâlijn palvâlusâin lii kuittâg finnimnáál vala hyeneeht, já vyerdih, ete suomâkielâ mättee sämmiliih ášástâleh suomâkielân.

Išeriehtikansler čuávdus (OKV/1161/1/2018) mield Kela lâi kuáridâm sämikielâlij palvâlusâi ovdedem vuáđulaavâ já säämi kielâlaavâ vátámâšâi mield: sämikielâlii viermiášástâllâmmáhđulâšvuođâ váilum luávkká sämikielâlij oovtviärdásâšvuođâ Kela palvâlusâi finniimist já eromâšávt sämmilij päikkikuávlust pargeeh kalgeh pasteđ palvâliđ sämikielân. Meid ovdâskode riehtiäššialmai lii sierâ ohtâvuođâin kiddim huámmášume sämmilij kielâlij vuoigâdvuođâi olášumán. Eereeb iärásij Euroop rääđi lii avžuuttâm Suomâ ive 2018 visásmittiđ sämikielâlij palvâlusâi finnim sosiaal- já tiervâsvuođâpalvâlusâin.

Suomâ almugijkoskâsiih kenigâsvuođah já aalmuglâš lahâasâttem sämmilij kielâlâš vuoigâdvuođâi ohtâvuođâst:

·        Euroop rääđi kuávluláid kieláid tâi ucceeblovokieláid kyeskee eurooplâš vuáđukirje (1998) 10 artikkâl 3 saje 

·         OA julgáštus algâaalmugij vuoigâdvuođâin 21 artikkâl 2 saje

·         Suomâ vuáđulaahâ 17 § 3 mom

·         Säämi kielâlaahâ 12

·         Laahâ sosiaalhuolâttâs äššigâs sajattuvâst já vuoigâdvuođâin 4 § 1 já 2 mom